ელექტრომობილის კონდიციონერის კომპრესორი (შემდგომში ელექტრო კომპრესორი), როგორც ახალი ენერგომობილების მნიშვნელოვანი ფუნქციური კომპონენტი, გამოყენების პერსპექტივები ფართოა. მას შეუძლია უზრუნველყოს აკუმულატორის საიმედოობა და შექმნას კარგი კლიმატური გარემო მგზავრების სალონისთვის, მაგრამ ასევე იწვევს ვიბრაციას და ხმაურს. რადგან ძრავის ხმაური არ იფარება, ელექტრო კომპრესორიხმაური ელექტრომობილების ერთ-ერთ მთავარ ხმაურის წყაროდ იქცა, ხოლო მისი ძრავის ხმაური უფრო მაღალი სიხშირის კომპონენტებს შეიცავს, რაც ხმის ხარისხის პრობლემას კიდევ უფრო გამოკვეთილს ხდის. ხმის ხარისხი მნიშვნელოვანი ინდექსია ადამიანებისთვის მანქანების შესაფასებლად და შესაძენად. ამიტომ, დიდი მნიშვნელობა აქვს ელექტრო კომპრესორის ხმაურის ტიპებისა და ხმის ხარისხის მახასიათებლების შესწავლას თეორიული ანალიზისა და ექსპერიმენტული საშუალებების მეშვეობით.
ხმაურის ტიპები და გენერაციის მექანიზმი
ელექტრო კომპრესორის მუშაობის ხმაური ძირითადად მოიცავს მექანიკურ ხმაურს, პნევმატურ ხმაურს და ელექტრომაგნიტურ ხმაურს. მექანიკური ხმაური ძირითადად მოიცავს ხახუნის ხმაურს, დარტყმის ხმაურს და სტრუქტურულ ხმაურს. აეროდინამიკური ხმაური ძირითადად მოიცავს გამონაბოლქვი ჭავლის ხმაურს, გამონაბოლქვის პულსაციას, შეწოვის ტურბულენტობის ხმაურს და შეწოვის პულსაციას. ხმაურის წარმოქმნის მექანიზმი შემდეგია:
(1) ხახუნის ხმაური. ორი ობიექტის შეხება იწვევს ფარდობით მოძრაობას, შეხების ზედაპირზე გამოიყენება ხახუნის ძალა, რომელიც ასტიმულირებს ობიექტის ვიბრაციას და გამოსცემს ხმაურს. შეკუმშვის მანევრსა და სტატიკურ მორევის დისკს შორის ფარდობითი მოძრაობა იწვევს ხახუნის ხმაურს.
(2) დარტყმითი ხმაური. დარტყმითი ხმაური არის სხეულების ერთმანეთზე შეჯახების შედეგად წარმოქმნილი ხმაური, რომელიც ხასიათდება მოკლე გამოსხივების პროცესით, მაგრამ მაღალი ხმის დონით. კომპრესორის განმუხტვისას სარქვლის ფირფიტაზე დარტყმის შედეგად წარმოქმნილი ხმაური დარტყმით ხმაურს მიეკუთვნება.
(3) სტრუქტურული ხმაური. მყარი კომპონენტების აგზნების ვიბრაციითა და ვიბრაციის გადაცემით წარმოქმნილ ხმაურს სტრუქტურული ხმაური ეწოდება. ექსცენტრული ბრუნვაკომპრესორიროტორი და როტორის დისკი პერიოდულ აგზნებას წარმოქმნის გარსზე, ხოლო გარსის ვიბრაციით გამოსხივებული ხმაური სტრუქტურული ხმაურია.
(4) გამონაბოლქვის ხმაური. გამონაბოლქვის ხმაური შეიძლება დაიყოს გამონაბოლქვის ჭავლური ხმაურად და გამონაბოლქვის პულსაციის ხმაურად. ხმაური, რომელიც წარმოიქმნება სავენტილაციო ხვრელიდან მაღალი სიჩქარით გამოტყორცნილი მაღალი ტემპერატურისა და მაღალი წნევის აირის მიერ, მიეკუთვნება გამონაბოლქვის ჭავლური ხმაურს. გამონაბოლქვი აირის წნევის პერიოდული რყევით გამოწვეული ხმაური კი გამონაბოლქვი აირის პულსაციის ხმაურს მიეკუთვნება.
(5) ჩასუნთქვის ხმაური. შეწოვის ხმაური შეიძლება დაიყოს შეწოვის ტურბულენტობის ხმაურად და შეწოვის პულსაციის ხმაურად. ჰაერის სვეტის რეზონანსული ხმაური, რომელიც წარმოიქმნება შემშვები არხში არასტაბილური ჰაერის ნაკადის ნაკადით, მიეკუთვნება შეწოვის ტურბულენტობის ხმაურს. კომპრესორის პერიოდული შეწოვის შედეგად წარმოქმნილი წნევის რყევის ხმაური მიეკუთვნება შეწოვის პულსაციის ხმაურს.
(6) ელექტრომაგნიტური ხმაური. ჰაერის უფსკრულში მაგნიტური ველის ურთიერთქმედება წარმოქმნის რადიალურ ძალას, რომელიც იცვლება დროსა და სივრცეში, მოქმედებს ფიქსირებულ და როტორის ბირთვზე, იწვევს ბირთვის პერიოდულ დეფორმაციას და ამგვარად ვიბრაციისა და ხმის მეშვეობით წარმოქმნის ელექტრომაგნიტურ ხმაურს. კომპრესორის ამძრავი ძრავის მუშაობის ხმაური ელექტრომაგნიტურ ხმაურს მიეკუთვნება.
NVH ტესტის მოთხოვნები და ტესტის ქულები
კომპრესორი დამონტაჟებულია მყარ სამაგრზე და ხმაურის ტესტის გარემო უნდა იყოს ნახევრად ანექოიკური კამერა, ხოლო ფონური ხმაური უნდა იყოს 20 dB(A)-ზე ნაკლები. მიკროფონები განლაგებულია კომპრესორის წინა (შემწოვი მხარე), უკანა (გამომშვები მხარე), ზედა და მარცხენა მხარეს. ოთხ ადგილს შორის მანძილი კომპრესორის გეომეტრიული ცენტრიდან 1 მ-ია.კომპრესორიზედაპირი, როგორც ეს ნაჩვენებია შემდეგ ფიგურაში.
დასკვნა
(1) ელექტრო კომპრესორის მუშაობის ხმაური შედგება მექანიკური ხმაურისგან, პნევმატური ხმაურისა და ელექტრომაგნიტური ხმაურისგან, ელექტრომაგნიტური ხმაური კი ყველაზე აშკარა გავლენას ახდენს ხმის ხარისხზე, ხოლო ელექტრომაგნიტური ხმაურის კონტროლის ოპტიმიზაცია ელექტრო კომპრესორის ხმის ხარისხის გაუმჯობესების ეფექტური გზაა.
(2) სხვადასხვა ველის წერტილებსა და სხვადასხვა სიჩქარის პირობებში ხმის ხარისხის ობიექტურ პარამეტრულ მნიშვნელობებში აშკარა განსხვავებებია და უკანა მიმართულებით ხმის ხარისხი საუკეთესოა. კომპრესორის სამუშაო სიჩქარის შემცირება მაცივრის მუშაობის დაკმაყოფილების წინაპირობით და კომპრესორის სალონისკენ ორიენტაციის უპირატესად არჩევა ავტომობილის განლაგებისას ხელს უწყობს ადამიანების მართვის გამოცდილების გაუმჯობესებას.
(3) ელექტრო კომპრესორის დამახასიათებელი ხმის სიმძლავრის სიხშირული დიაპაზონის განაწილება და მისი პიკური მნიშვნელობა მხოლოდ ველის პოზიციასთანაა დაკავშირებული და სიჩქარესთან არაფერი აქვს საერთო. ველის ხმაურის თითოეული მახასიათებლის ხმის სიმძლავრის პიკები ძირითადად შუა და მაღალი სიხშირის დიაპაზონშია განაწილებული და ძრავის ხმაურის შენიღბვა არ ხდება, რაც მომხმარებლების მიერ ადვილად ამოსაცნობი და საჩივარია. აკუსტიკური იზოლაციის მასალების მახასიათებლების მიხედვით, მისი გადაცემის გზაზე აკუსტიკური იზოლაციის ზომების მიღებას (მაგალითად, კომპრესორის შესაფუთად აკუსტიკური იზოლაციის საფარის გამოყენებას) შეუძლია ეფექტურად შეამციროს ელექტრო კომპრესორის ხმაურის გავლენა ავტომობილზე.
გამოქვეყნების დრო: 2023 წლის 28 სექტემბერი